درمان اختلال دو قطبی و افسردگی دوقطبی

اختلال دو قطبی چیست؟

بیماری دو قطبی نوعی اختلال روانی است و بیماران مبتلا به این عارضه حالات مختلفی را تجربه می‌ کنند.

از دید دیگران کاملاً غیر طبیعی و نگران کننده است.

این بیماران در دوره‌ هایی شیدایی و فرازهای احساسی را تجربه کرده و در دوره دیگر افسردگی و نشیب‌ های روانی را متحمل می شوند.

یکی از مشکلاتی که بیماران دو قطبی آن را تجربه می‌ کنند افسردگی است.

کسانی که با شخصیت دو قطبی مواجه هستند و به افسردگی مبتلا می شوند.

دائماً احساس ناراحتی و ناامیدی داشته و این افراد اشتیاق خود را برای انجام فعالیت‌ های ساده و روزمره از دست می‌ دهند.

بیماری دو قطبی از آن دسته اختلالاتی است که خیلی زود کیفیت زندگی افراد را کاهش داده و تغییرات قابل توجه و البته منفی را در شخصیت و زندگی افراد به وجود می‌ آورد.

بزرگترین مشکل کسانی که به اختلال دو قطبی مبتلا هستند، عدم ثبات در شخصیت و خلقیات آنها است.

این افراد گاهی پر انرژی و گاهی کم انرژی هستند و الگوهای رفتاری یکسانی ندارند.

علائم و نشانه‌ های اختلال دو قطبی

آسیب‌ ها و بیماری‌ های روانی هم مانند مشکلات جسمانی علائم خاص خود را دارند.

کسانی که به اختلال دو قطبی مبتلا هستند حالات مختلفی را تجربه کرده که ممکن است در لحظه وضعیت متغیری را از خود نشان دهند.

افراد مبتلا به این عارضه به شکل غیر قابل کنترلی شاد و پر انرژی می شوند و هیجان زده به نظر می‌ رسند.

در عین حال ممکن است بلافاصله بعد از آن غمگین و ناراحت بوده و مضطرب خواهند شد.

کسانی که به اختلال دوقطبی مبتلا هستند گاهی اوقات مشاهده می شود که دچار حالتی به نام یوفوریا خواهند بود.

این حالت برای زمانی است که فرد اعتماد به نفس بیش از حدی داشته و احساس خیلی خوبی نسبت به خود دارد.

کسانی که با شخصیت دوقطبی مواجه هستند و زمانی که حالت مساعد و مثبتی را تجربه می‌ کنند، به طرز عجیبی پرحرف می شوند.

این افراد احساس نیاز به خواب را از دست داده و دچار کم خوابی می شوند.

بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی علائمی مثل عدم تمرکز یا حواس پرتی را تجربه می کنند.

ممکن است افکار مشوش و پراکنده‌ ای داشته باشند.

کسانی که به بیماری دوقطبی مبتلا می شوند، نمی‌ توانند در لحظات مختلف تصمیم گیری عاقلانه و درستی داشته باشند.

حتی ممکن است با اشتباه در سرمایه‌ گذاری و یا ولخرجی‌ های بی دلیل زندگی خود را تحت تاثیر قرار داده و در معرض خطر قرار بگیرند.

بزرگترین نشانه افراد مبتلا به بیماری دو قطبی، تغییر ناگهانی مود یا موقعیت روانی و خلقی آنها است.

این افراد حالت افسردگی را با شدت بالاتری تجربه می‌ کنند و ممکن است غمگین بودن و احساس ناامیدی و پوچی که به سراغ آنها می‌ آید فرد را عملاً از زندگی باز دارد.

بیماران دوقطبی زمانی که در فاز افسردگی قرار می‌ گیرند، تمایل و اشتیاقی به انجام هیچ نوع فعالیتی ندارند.

ترجیح می‌ دهند که مدت زمان بیشتری را به خوابیدن اختصاص دهند.

در مواردی این افراد کاهش وزن‌ های قابل توجه یا افزایش وزن‌ های شدید را تجربه می‌ کنند.

بیماران مبتلا به افسردگی دوقطبی بی‌ قرار به نظر می‌ رسند و دائماً دچار خستگی‌ های مفرط هستند.

انرژی کافی برای انجام کوچک‌ ترین فعالیت‌ های ساده را هم نخواهند داشت.

رفته رفته این افراد با احساس بی‌ ارزش بودن و یا عذاب وجدان شدید مواجه شده و در برقراری ارتباط با دیگران ناتوان می شوند.

اختلالات تمرکز و کاهش توانایی فکر و اختلال در تصمیم گیری از مهمترین مشکلاتی است که برای این بیماران اتفاق می‌ افتد.

کسانی که به افسردگی دوقطبی مبتلا هستند، به مرور زمان و در پی داشتن افکار منفی دائماً به مرگ فکر کرده و ممکن است حتی اقدام به خودکشی کنند.

علت اختلال دوقطبی چیست؟

علت اختلال دوقطبی موضوع تحقیقات زیادی بوده است.

دانشمندان به اتفاق نظر رسیده اند که هیچ علت واحدی برای اختلال دوقطبی وجود ندارد.

بلکه عوامل مختلفی در کنار هم باعث ایجاد این بیماری می شوند.

ژنتیک در این امر نقش دارد.

سابقه خانوادگی از قوی ترین عوامل اختلال دوقطبی  می باشد.

خطر ابتلا به اختلال دوقطبی نوع 1 و 2 در بین نزدیکان بزرگسال افراد مبتلا به اختلال دوقطبی، 10 برابر بیشتر می باشد.

هیچ ژن خاصی با این اختلال مرتبط نیست.

بلکه مانند بسیاری از بیماری های روانی، چندین ژن در احتمال ابتلا به این اختلال دوقطبی نقش دارند.

برخی شواهد نشان می دهد که فراوانی اختلالات روانی، اضطراب و اختلالات روانی در خانواده های مبتلا به اختلال دوقطبی بیشتر از جمعیت عمومی است.

تحقیقات روی دوقلوهای همسان که دارای ژن های یکسان هستند، نشان می دهد که غیر از ژن، عواملی مانند رویدادهای استرس زا نیز در اختلال دوقطبی نقش دارند.

عوامل محیطی و برخی از ژن ها ترکیبشان در بروز اختلال دوقطبی موثر می باشد.

بررسی تصاویر مغز نشان می دهد که مغز افراد دوقطبی با مغز افراد سالم متفاوت است.

به عنوان مثال، مطالعات نشان داده است که ضخامت قشر مغز در بخش‌هایی از مغز بیماران دوقطبی نازک‌تر است.

طبق تحقیقات انجام شده پردازش محرک های حسی در دوره های افسردگی و شیدایی ضعیف می شود و در ادرار مشکلالتی را به وجود می آورد.

پیشگیری از ابتلا به دوقطبی

روش مطمئنی برای پیشگیری از اختلال دوقطبی وجود نمی باشد.

تشخیص به موقع و درمان زودهنگام بیماری از تشدید اختلال و بروز سایر اختلالات جلوگیری می کند.

در صورت تشخیص دوقطبی، رعایت نکاتی می تواند از تبدیل شدن علائم کوچک و ناچیز به حالات روانی خطرناک و تغییرات خلقی شدید جلوگیری کند. این نکات عبارتند از:

توجه به علائم خطر

اگر علائم خطر را بشناسید می توانید از شروع دوره جدید جلوگیری کنید.

ممکن است الگوی نوسانات خلقی خود را به خوبی درک کرده باشید و عواملی را که باعث ایجاد آن می شوند شناسایی کرده باشید.

اگر به شروع مرحله شیدایی یا افسردگی نزدیک می شوید، به روانپزشک خود بگویید.

می توانید از آشنایان و خانواده خود برای تشخیص علائم خطر درخواست کمک داشته باشید.

پرهیز از مواد مخدر و الکل

یکی از مواردی که به بدتر شدن نوسانات خلقی شما کمک می کند، مصرف مواد مخدر و الکل است. تا مقداری که می توانید دوری کنید.

مصرف داروهای تجویزی طبق دستور

ممکن است بخواهید مصرف داروهای خود را متوقف کنید.

تا جایی که می توانید دستورالعمل های روانپزشک خود را دنبال کنید.

دوز داروهای خود را کاهش ندهید و آنها را به تنهایی قطع نکنید زیرا ممکن است سندرم ترک را تجربه کنید.

تفاوت اختلال دوقطبی در زنان و مردان

ابتلا به بیماری‌ های روانی مثل اختلال دوقطبی از آن دسته مشکلاتی است که ممکن است زنان و مردان در گروه‌ های سنی مختلف تجربه کنند.

این اختلالات ممکن است حالت متفاوتی را برای زنان و مردان به وجود آورد.

بانوان ممکن است دیرتر و در سنین بالاتری به اختلال دوقطبی مبتلا شوند.

این عارضه در دهه سوم و چهارم زندگی بانوان شایع‌ تر است.

در عین حال ممکن است آقایان زودتر از بانوان به این عارضه مبتلا شده و اختلال دو قطبی در سنین نوجوانی در آنها اتفاق می‌ افتد.

بیماری‌ هایی مثل اختلال دو قطبی در مردان زودتر از زنان تشخیص داده می شود.

نکته مهمی که باید بدانید این است که اختلال دوقطبی دارای دو فاز است.

فاز مانیک و فاز افسردگی شدید، معمولا بانوان فاز مانیک را با حالت خفیف‌ تری تجربه می‌ کنند.

در عین حال حالت شیدایی یا افسردگی دو قطبی در آقایان شدت بیشتری دارد.

افسردگی برای بانوان بیشتر از حالت مانیک است اما آقایان نسبت به زنان بیشتر به فکر خودکشی هستند.

می‌ توانند بدون هیچ ترس و ابایی به خود صدمه بزنند.

بیماری دو قطبی در زنان به گونه‌ ای است که سیکل‌ های تغییر حالت در آنها تندتر و سریع‌ تر است.

ممکن است بانوان در یک سال ۴ مرتبه یا بیشتر حالت مانیا و افسردگی را تجربه کنند.

این تغییرات برای سیکل آقایان ثابت بوده و معمولاً دچار تغییر زودهنگام نمی شوند.

بانوانی که به اختلال دو قطبی مبتلا هستند، ممکن است دیگر بیماری‌ ها را در کنار این عارضه تجربه کنند.

میگرن، پرکاری تیروئید و کم‌کاری تیروئید، چاقی، اختلالات اضطرابی و استرسی و تحریک پذیری از جمله مشکلاتی است که در کنار اختلال دوقطبی اتفاق می‌ افتد.

چنین مسئله‌ ای برای آقایان به ندرت رخ می دهد.

آقایانی که به بیماری دوقطبی مبتلا هستند، معمولاً دچار سوء مصرف مواد شده و این مسئله برای بانوان مصرف بیشتر الکل را در پی دارد.

درمان اختلال دوقطبی

درمان برخی از بیماری‌ های روانی کار آسانی نیست و نیاز است که بیماران دوره‌ های درمان را تحت نظر بهترین متخصصان سپری کنند.

نباید هیچ گونه کوتاهی و سهل انگاری در این مورد اتفاق بیفتد.

زمانی که افراد با علائم بیماری دو قطبی و افسردگی‌ های دوقطبی به پزشک مراجعه می‌ کنند، متخصصان با انجام روش‌ های تشخیصی می‌ توانند وضعیت جسمانی و روانی بیمار را ارزیابی کنند.

شدت آسیب مشخص می شود، پس از آن پزشک با اطمینان بیشتری می‌ تواند بهترین روش‌ های درمانی را در پیش بگیرد.

خیلی زود به نتایج مثبت دست پیدا می‌ کنند.

اغلب متخصصان دارو درمانی را برای کنترل بیماری دو قطبی مناسب می‌ دانند.

معمولا برای کنترل دوره‌ های شیدایی متخصصان از داروهای تثبیت کننده خلق و خو استفاده می کنند.

از پرکاربردترین آنها می‌ توان به قرص ترانکوپین، داروی دپاکین، قرص اولانزاپین والپروئیک اسید و دیگر داروها اشاره کرد.

روش دیگر برای درمان اختلال دوقطبی هیپنوتیزم است.

متخصصان می‌ توانند با هیپنوتیزم درمانی به افراد کمک کنند تا احساس مختلفی از جمله اختلالات اضطراب و استرس، غم و ترس خود را بهتر کنترل کنند.

معمولا این روش‌ های درمانی برای کنترل رفتارهای منفی و اختلالات دوقطبی در نوجوانان مورد استفاده قرار می‌ گیرد.

بسیاری از متخصصان برای بهبود بیماری دو قطبی در کنار دارو درمانی و روان درمانی سعی می‌ کنند، به افراد آموزش دهند که چطور با تکنیک‌ های مختلف مراحل درمان را در خانه سپری کنند.

ایجاد سبک زندگی جدید و البته سالم باعث می شود تا عوارض کمتری را از این بیماری متحمل شوید.

هر چند که این تغییرات باعث بهبود اختلال دو قطبی نمی شود اما راه حلی مناسب برای کنترل آن بوده و سبب تثبیت خلق و خوی افراد می شود.

داشتن رژیم غذایی متنوع و سالم در کنار خواب کافی و ورزش‌ های منظم تاثیر شگفت‌ انگیزی بر وضعیت روانی و جسمی بیماران دوقطبی خواهد داشت.

در کنار آن بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی می‌ توانند از تکنیک‌ های آرامبخش استفاده کرده و با انجام ماساژ درمانی یوگا، طب سنتی و مراقبه به نتایج بهتری دست پیدا می کنند.

این افراد موظفند که رویدادهای استرس‌ زا را در طی زندگی خود کنترل کنند.

تا حد ممکن از تنش و عوامل تشدید بیماری دو قطبی دوری کنند.

درمان دارویی اختلال دوقطبی

تاکید بر درمان اختلال دوقطبی، درمان دارویی است.

تغییرات شیمیایی که در زمان عود بیماری در مغز این بیماران ایجاد می شود با مصرف دارو منظم می شود و مواد شیمیایی مغز تعادل خود را به دست می آورند و علائم اختلال از بین می رود و بیماری تحت کنترل است.

این نوع اختلال که از نامش هم مشخص است، دو فاز کاملا متفاوت دارد.

در مراحل مختلف درمان متفاوت می باشد.

منظور از دو قطب یا دو فاز بیماری، فاز افسردگی و شیدایی است.

فاز هدف درمان در هر یک از مراحل افسردگی یا شیدایی این است که بیمار به وضعیت سلامت روان خود بازگردد.

درمان با داروهای تنظیم کننده خلق

داروهای تنظیم کننده خلق، داروهایی هستند که باید در هر یک از دو مرحله اختلال تجویز شوند.

این داروها فرد مبتلا را به خط سلامت روان می رساند و در هر دو مرحله افسردگی و شیدایی موثر است.

داروهایی که برای این منظور تجویز می شوند در درجه اول عبارتند از:

• لیتیوم
• والپروات سدیم
• کاربامازپین

درمان فاز مانیا (شیدایی)

در این فاز علاوه بر استفاده داروهای تنظیم کننده خلق، باید داروهای کمکی را تجویز کرد.

شایع ترین داروی مورد استفاده در این مرحله عبارتند از:

• ریسپریدون
• الانزاپین
• هالوپریدول
• پرفنازین
• تری فلوپرازین

درمان فاز افسردگی اختلال دو قطبی

در این فاز به داروهای تنظیم کننده خلق داروهای ضد افسردگی اضافه می‌گردد.

تا بیمار را به خط سلامت روانی برساند. شایعترین داروهای مورد استفاده در این مرحله عبارتند از:

• فلوکستین
• سیتالوپرام
• سرترالین
• بوپروپیون

استفاده از روش‌های روان‌شناختی مبتنی بر تعامل شخصی منظم با فرد بزرگسال، به منظور کمک به وی در تغییر رفتار و غلبه بر مشکلات است.

مولد میدان مغناطیسی را در نزدیکی سر بیمار قرار می‌دهند.

از طریق القای الکترومغناطیسی سیم پیچ، یک جریان الکتریکی خفیف در ناحیه زیرین خود در مغز ایجاد می‌کند.

سیم‌پیچ مذکور در عین‌حال به یک دستگاه ضربان‌ساز یا محرک متصل است که جریان برق را به آن هدایت می‌کند.

برخی از شواهد علمی حاکی از تاثیر آن در درمان اختلالات افسردگی می باشد.

حمایتگر و آگاه بودن خانواده ها بسیار اهمیت دارد. خانواده باید با دیدن رفتارهای عجیب و غیرمعمول عزیزشان به سرعت برای درمان وی اقدام کنند.

وجود همراه و حامی می توان فرد بیمار را برای درمان ترغیب و تشویق کند.

رژیم غذایی بیماران اختلال دو قطبی

برنامه خواب مناسب، غذای مناسب و ورزش زیاد برای بیمارانی که اختلال دو قطبی دارند، معجزه می باشد.

یک رژیم غذایی سالم برای اختلال دو قطبی شامل موارد زیر است:

امگا ۳

چندین مطالعه نشان داده اند که اسیدهای چرب امگا 3، مانند اسیدهای چرب موجود در ماهی و مکمل های روغن ماهی، می توانند به کاهش احساس افسردگی در بیماران دوقطبی کمک کنند.

در عوض سعی کنید امگا 3 خود را از تخم مرغ یا آجیل دریافت کنید.

منیزیم

نشان داده شده است که منیزیم موجود در غلات کامل، لوبیاها و سبزی‌های برگ‌دار تیره مانند اسفناج، تأثیری مشابه لیتیوم، رایج‌ترین داروی دوقطبی دارد.

منیزیم یک ماده معدنی است که پزشکان به بیماران دوقطبی توصیه می کنند از آن در رژیم غذایی خود استفاده کنند.

نمک

در صورتی که اختلال دو قطبی دارید، اجزه مصرف نمک ندارید و باید مصرفش را قطع یا کم کنید.

نمک برای تنظیم سطوح داروهای دوقطبی در جریان خون شما بسیار ضروری است.

چربی‌های سالم

چربی های سالم مانند روغن زیتون و آووکادو به شما کمک می کنند تا احساس سیری داشته باشید.

افراد مبتلا به اختلال دو قطبی باید موارد زیر را کاهش دهند

تغذیه در درمان اختلال دو قطبی بسیار تاثیرگذار می باشد.

افرادی که دچار اختلال دوقطبی می باشند، باید مصرف موارد زیر را کم کنند.

کافئین

کافئین و سایر محرک ها می توانند تا حدودی شیدایی را افزایش دهند.

هنگام تجربه فاز شیدایی، تا حد امکان از قهوه، نوشابه و نوشیدنی های انرژی زا اجتناب کنید.

به جای آن از دمنوش های گیاهی یا آب دم کرده استفاده کنید.

گیاهان می توانند به شما انرژی طبیعی برای غلبه بر رکود بدهند.

قند

بالا و پایین بودن قند می‌تواند خلق و خوی نامتعادل را حتی بیش‌تر نامنظم‌تر کند و سقوط قند می‌تواند فاز افسردگی را بسیار بدتر کند.

در صورتی که به قند نیاز داشته باشید، از میوه ها استفاده کنیئ زیرا قند طبیعی دارد.

کربوهیدرات‌های تصفیه شده

بیماران دوقطبی ممکن است بیشتر مستعد چاقی باشند.

زیرا عدم تعادل سروتونین در مغز آنها ممکن است باعث شود کربوهیدرات های ناسالم بیشتری بخورند.

آشغال ها را کنار بگذارید و کربوهیدرات های خود را از غلات کامل، میوه ها و سبزیجات دریافت کنید.

الکل

الکل و اختلال دوقطبی با هم ترکیب نمی‌شوند.

الکل ممکن است با دارو های روانپزشکی اختلال پیدا می کند.

می‌تواند خواب را مختل کند، خبر بد برای یک فرد دوقطبی که قبلاً شدیداً قوی است.

بیماران دوقطبی نیز بیشتر از افراد عصبی به اعتیاد به مواد مخدر یا الکل مبتلا می‌شوند.

گریپ فروت

با پزشک خود در مورد وضعیت خاص خود صحبت کنید.

برخی از داروهای دوقطبی به ویژه داروهای ضد تشنج، با گریپ فروت و آب گریپ فروت تداخل ضعیفی دارند.

به بیماران دو قطبی چه بگوییم و چه نگوییم؟

جملات و سوالاتی هستند که نباید در برخورد با بیماران دوقطبی از آنها استفاده کنیم.

اگر با این بیماران زندگی می کنید یا با آنها معاشرت می کنید، باید یاد بگیرید که باهوش تر باشید.

رازی که باید بدانید این است: کلمات باید همدلی شما را نشان دهد، نه خشم و اندوه شما را.

همه ما گاهی اوقات نوسانات خلقی داریم

نوسانات خلقی با آنچه بیماران دوقطبی تجربه می کنند متفاوت است.

به جای این عبارت بهتر است بگویید: اشکال ندارد حالت خوب نیست، من اینجا هستم تا کمکت کنم. یا ممکن است دقیقاً احساس شما را درک نکنم، اما می‌خواهم تا آنجا که می‌توانم درباره اختلال دوقطبی یاد بگیرم.

حالت اونقدرها هم بد به نظر نمی‌رسه

شما نمی توانید درک کنید که بیماران چگونه با خود کلنجار می روند.

بهتر است راجع به خوب و بد بودن حال آنها چیزی نگویید و قضاوتی نکنید.

می توانید بگویید که علائمت را به من بگو تا من بتونم کمکت کنم.

برای حمایت و پشتیبانی از بیماران دوقطبی لازم است از کلمات و جملاتی استفاده کنید که نشان‌دهنده همدلی شما باشند.

تو یک بیماری روانی هستی

این بدترین چیزی است که می توانید به این بیماران بگویید.

بسیاری از این بیماران افرادی مهربان و دوست داشتنی هستند که به دنبال راهی برای بهبود وضعیت خود هستند.

هرگز از این عبارت استفاده نکنید و به جای آن بگویید: شما دیوانه نیستید، فقط با یک مشکل پزشکی درگیر هستید یا دوقطبی بودن بر هوش و ادراک شما تاثیر نمی گذارد.

تو نمی‌تونی یه بیمار دوقطبی باشی

زمانی از این جمله استفاده می کنیم که می خواهیم باور کنند که از این بیماری رنج نمی برند.

در واقع می خواهیم به زور به آنها بگوییم که حالشان خوب است و مشکلی وجود ندارد.

شما نمی توانید با این جملات به آنها کمک کنید.

می توانید بگویید میخام درباره مشکلت بیشتر بدانم تا بتوانم بهت کمک کنم.

دو قطبی بودن رو بهانه نکن که کارهای روزمره رو انجام ندی

این بیماران زمانی که مرحله افسردگی را پشت سر می گذارند، احساس ناامیدی و دلسردی می کنند.

به همین دلیل، آنها واقعاً در انجام کارهای روزانه مشکل دارند.