احساس شرم و نقص

طرحواره چیست؟

طرحواره الگوی تکرار شونده احساسی و رفتاری است که در زندگی با قرار گرفتن در معرض محرک ها بارها و بارها تکرار می‌ شود.

طرحواره‌ها در کودکی ایجاد شده و بر عملکرد اجتماعی فرد تاثیر می‌گذارد.

همه طرحواره ها لزوماً مخرب و بی اثر نیستند و طرحواره هایی که با حضور خود به ما آسیب می رسانند، تله زندگی نیز نامیده می شوند.

طرحواره ها بر عملکرد رفتاری، عاطفی و اجتماعی ما تأثیر می گذارند و در بسیاری از موارد کنترل زندگی ما را به دست می گیرند. به همین دلیل مهم است که آنها را بشناسید و عملکرد آنها را بررسی کنید.

جفری یانگ در کتاب چگونه زندگی خود را دوباره بیافرینیم 11 طرحواره را عنوان می‌کند که در ادامه به بررسی طرحواره نقص و شرم می‌ پردازیم.

احساس شرم و نقص چیست؟

هنگامی که ذهن افراد به طور ناخواسته به سمت و سوی منفی رفته و ممکن است نسبت به وضعیت جسمانی خود احساس نارضایتی عمیقی داشته باشند.

تمامی کسانی که با حس نقص در بدن مواجه هستند یا تصور می‌ کنند که از نظر جسمانی به تکامل و وضعیت ایده آل نرسیده‌ اند اصطلاحاً با طرحواره نقص و شرم مواجه می شوند.

طرحواره نقص و شرم باور عمیقی است که موجب می‌شود نگاه انتقادی به خود داشته و احساس کنید که پر از عیب و ایراد هستید، و اگر کسی به شما نزدیک شود و عیب‌هایتان را ببیند شمارا ترک می‌کند.

متخصصان و پزشکان فعال در این حوزه در سراسر دنیا تحقیقات گسترده‌ ای در این زمینه انجام داده‌ اند و به نتایج درست و حقیقی دست پیدا کرده‌ اند.

نتیجه این تحقیقات نشان می‌ دهد که اگر افراد با چنین احساس و اختلالی مواجه باشند، تاثیر گسترده‌ ای بر رفتار و روابط اجتماعی آنها خواهد داشت.

به مرور زمان چنین اختلالی آنقدر وسعت پیدا می‌ کند که عملاً فرد را از زندگی طبیعی باز داشته و این اختلالات پیشرونده می‌ تواند تاثیرات منفی و همیشگی بر فرد اعمال نماید.

افراد مبتلا به احساس شرم و نقص به طور واضح و دقیق تصور می‌ کنند که نسبت به دیگر افراد محدودیت‌ هایی را دارند که مربوط به ظاهر، هوش یا اخلاق آنها می شود.

این افراد به نوعی نقص‌ های فرضی خود را باور کرده و ممکن است حتی در جمع نسبت به عیب خود به وضوح صحبت کنند.

این افراد به مرور زمان خود را شخصیتی بی‌ ارزش دانسته و هرگونه بدرفتاری از طرف جامعه را کاملاً پذیرا هستند و هیچ تلاشی برای اصلاح وضعیت خود و یا تذکر به دیگران نخواهند کرد.

افرادی که با این اختلال مواجه هستند، هرگونه رفتار نامناسب را از دیگران پذیرفته و معتقدند با نقص‌ هایی که دارا هستند همین که دیگران در کنار آنها میمانند نوعی خوش شانسی به شمار می‌ آید.

این افراد نه تنها در زندگی شخصی بلکه در زندگی مشترک و حتی در جامعه افرادی موفق نخواهند بود و نسبت به انتقاد دیگران و یا طرد شدن واکنشات درستی از خود نشان نمی‌ دهند.

زمانی که متخصصان سعی دارند علت اصلی این اختلال را در ذهن بیماران خود بررسی کنند، اغلب به این مسئله می‌ رسند که چنین مشکلی در دوران کودکی شکل گرفته و نشات گرفته از روابط نامناسبی است که کودکان با والدین دارند.

اگر کودکان از سنین کم نادیده گرفته شوند یا از طرف والدین مورد آزار یا طرد شدگی قرار بگیرند ممکن است در بزرگسالی با احساس شرم و نقص مواجه شوند.

طرحواره نقص و شرم چه ویژگی‌ هایی دارد؟

افرادی که دارای تله نقص و شرم هستند اکثرا به انتقاد حساسیت بالایی دارند و گمان می‌کنند که کل وجودشان زیر سوال رفته و مورد تمسخر واقع شده‌اند.

نظر بقیه معمولا برای این افراد بسیار مهم است و درگیر قضاوت آنها می‌ شوند.

در برخی موارد هم اگر کسی در قالب انتقاد به او توهین و بی‌ احترامی هم بکند فرد آن‌ها را پذیرفته و از خودش دفاع نمی‌ کند.

جفری یانگ بنیان گذار طرحواره درمانی باور دارد که فردی که دچار طرحواره نقص و شرم است، باور دارد که نیاز های عاطفی او هیچوقت پاسخ داده نمی‌ شود.

لذا او سه روش برای مقابله با طرحواره دارد، دوری از هرگونه ارتباط، تسلیم روابط غلط شدن و یا فرد دائم روابط را تغییر داده تا کسی با شخصیت واقعی او آشنا نشود.

گاهی این طرحواره خود را به گونه ای دیگر نشان می دهد: از آنجایی که فرد خود را بسیار بی ارزش و پر از عیب می داند، اگر فردی در قالب انتقاد به او توهین و بی احترامی کند، این توهین ها را کاملا می پذیرد و در مقابل آن واکنش تدافعی نشان نمی دهد.

حتی اگر کاملاً غیر منطقی، ناعادلانه و به قصد تخریب باشند.

نشانه‌ های احساس شرم و نقص در کودکان و بزرگسالان

حس شرم در کودکان و بزرگسالان با یکدیگر متفاوت است، از نظر پزشکان مهمترین نشانه طرحواره نقص و شرم در دوران کودکی این است که آنها همواره با این نگرانی مواجه هستند که آیا از نظر دیگران قابل قبول می‌ باشند یا خیر.

این کودکان اغلب تلاش می‌ کنند که توجه دیگران را به خود جلب کرده و به دنبال تایید شدن از طرف اطرافیان هستند.

اما به همین دلیل است که در چنین موقعیتی کودکان تا حد زیادی آسیب‌ پذیر هستند و ممکن است توسط دیگران آسیب زیادی به آنها وارد شود زیرا همه افراد اطراف آنها اشخاص قابل اعتمادی نبوده و ممکن است تلاش برای تایید به ضرر آنها تمام شود.

از نشانه‌ های احساس شرم و نقص در کودکان باید به گوشه‌ گیر شدن و مضطرب بودن آنها اشاره کرد.

این کودکان اغلب دوستان کمی داشته و نسبت به دیگران حالت پرخاشگر دارند و چنین حالتی را به راحتی در کلام و فیزیک آنها مشاهده خواهید کرد.

احساس شرم و نقص در بزرگسالان با حالت‌ های دیگری تجربه می شود، معمولاً این افراد نسبت به طرد شدن و انتقاد دیگران حس بسیار نامناسبی داشته و ممکن است حتی از سرزنش یا مقایسه شدن ترس و واهمه زیادی داشته باشند.

در مواردی این افراد برای جلب توجه اطرافیان به طور غیر منصانه‌ ای از خود انتقاد می‌ کنند و سعی دارند که نقاط منفی خود را با شدت و اغراق زیاد برای دیگران بازگو کنند.

حتی کسانی که با احساس نقص مواجه هستند، اگر به موفقیتی دست پیدا کنند به نوعی در تلاشند کار خود را بی‌ ارزش جلوه داده و عزت نفس پایینی دارد.

افرادی که در سنین بالاتر با احساس شرم و نقص مواجه هستند، اشخاص خجالتی بوده و ترس شدید از این مسئله دارند که مبادا دیگران عیب و نقص آنها را بازگو کنند.

به طور کلی تمامی افرادی که با اختلال یا احساس شرم نفس مواجه هستند خود را بی‌ ارزش دانسته و به مرور زمان در برقراری ارتباط با دیگران ناتوان و گوشه‌ گیر می شوند.

زیرا معتقدند که آنها لیاقت هم صحبتی و ارتباط با سایرین را نداشته و دیگر افراد را با فاصله بسیار زیادی بهتر از خود می‌ دانند و معتقدند که اگر به این افراد نزدیک شوند احتمالاً پذیرفته نشده و ممکن است طرد شدن آسیب‌ های بیشتری را به آنها وارد کند.

با این حال می‌ توان مهمترین علائم و نشانه‌ های احساس شرم و نقص را بی‌ ارزشی افراد دانست.

به گونه‌ ای که حتی از صحبت در مورد خود خجالت زده هستند، این افراد از هرگونه چالش دوری کرده و وابستگی بسیار شدیدی به دیگران دارند و مرتباً به دنبال راهی برای انتقاد از خود هستند.

علت ایجاد احساس شرم و نقص در افراد

اگر شما هم کسانی را در اطرافتان دیده‌ اید که با طرحواره نقص و شرم مواجه هستند حتماً این سوال در ذهنتان به وجود می‌ آید که چه عاملی باعث ابتلا به چنین اختلالی شده است.

طرحواره نقص و شرم مانند هر طرحواره دیگر در سال‌های اولیه زندگی شکل می‌ گیرد.

خانواده و اطرافیان کودک در بوجود آمدن این طرحواره نقش مهمی دارند، مواجه شدن و هر کدام از موقعیت‌های زیر احتمال تله‌ی نقص و شرم را بالا می‌ برد.

• والدین بد دهن، سرزنشگر و مواخذه کننده
• والدین کمال طلب و ناامید کننده
• همیشه مقصر شناخته شدن
• والدین احساس بی‌ارزشی ر القا کنند
• مقایسه شدن با دیگران
• والدین یا یکی از آنها محبتش را از شما دریغ کرده و بی‌ توجه باشد
• تجربه بدرفتاری جسمی، جنسی یا روانی
• از دست دادن یکی از والدین و مقصر دانستن خود
• مقایسه کردن خود با دیگران و توقع غیر منطقی داشتن

به صورت کلی هر چیزی که باعث شود که کودک احساس کند مایه‎‌ی شرم خانواده است.

متخصصان بر این باورند که اگر افراد از دوران کودکی به طور دائمی مورد انتقاد و تحقیر قرار بگیرند و دائماً برای فعالیت‌ های کوچک و ناچیز تنبیه بدنی اتفاق بیفتد احتمالاً در سنین بزرگسالی با احساس شرم و نقص مواجه می شوند.

ممکن است آزار و اذیت‌ های جنسی و عاطفی در دوران کودکی بر این مسئله نیز اثرگذار باشد.

اغلب کودکانی که با والدین پرخاشگر مواجه باشند، ممکن است برای تمامی فعالیت‌ های کودکانه حس ناکافی بودن و بی‌ ارزش بودن گرفته و این مسئله به مرور زمان بر روان آنها تاثیر سو خواهد داشت.

البته رفتار ناعادلانه والدین نسبت به فرزندان و محبت کردن بیشتر به یک کودک و بی‌ توجهی به دیگری عامل دیگر چنین اختلالی در بزرگسالی خواهد بود.

از دیگر علل ابتلا به احساس شرم و نقص در کودکان باید به عدم توجه به نیازهای کودکانه آنها اشاره کرد.

اگر نسبت به نیاز کودکان بی‌ توجه باشید، به مرور زمان با آغاز سنین نوجوانی ممکن است طرحواره نقص و شرم را در وجود آنها مشاهده کنید.

به هیچ عنوان نباید کودکان و نوجوانان را مورد تمسخر قرار دهید و بهتر است که هرگونه صحبت یا رفتاری که باعث کاهش عزت نفس آنها می شود را انجام ندهید.

اطمینان داشته باشید که تمامی این مسائل به مرور زمان باعث ضعف در شخصیت آنها می شود و شانس ابتلا به احساس شرم و نقص را تا حد زیادی افزایش خواهد داد.

عدم تشویق کودکان پس از کسب موفقیت و پیشرفت‌ های چشمگیر می‌ تواند باعث ایجاد حس ناکافی بودن در آنها شده و این مسئله در بزرگسالی جور دیگری نمایان می شود.

این افراد با احساس عیب جویی از خود و بی‌ ارزش بودن هر کاری که انجام می‌ دهند افراد موفقی در جامعه نخواهند بود.

ریشه های طرحواره نقص و شرم

طرحواره نقص و شرم نیز مانند سایر طرحواره های ناسازگار اولیه، بر اساس حوادث ناگوار و تجارب بد رفتاری در خانواده در رابطه با والدین و مراقبان شکل می گیرد.

خانواده هایی که در آنها عشق و محبت، حمایت و پذیرش وجود ندارد معمولاً باعث شکل گیری این طرحواره می شوند.

در ادامه به رایج ترین ریشه های شکل گیری طرحواره عیب و شرم اشاره کرده ایم. هر مورد را با دقت بخوانید و به آن و خاطرات مرتبط با آن فکر کنید.

به خاطر داشته باشید که برای ایجاد یک طرح شرم، لازم نیست همه موارد زیر را تجربه کرده باشید. یکی دو مورد می تواند نقش بسزایی در شکل گیری این طرح داشته باشد.

• فردی در خانواده شما به شدت نسبت به شما انتقاد، تحقیر یا تنبیه کرده است.
• شما به دلیل ظاهر، رفتار یا گفتار خود بارها مورد انتقاد یا تنبیه قرار گرفتید.
• پدر و مادرت ناامیدت کرده اند.
• شما توسط یکی از والدین یا هر دویتان طرد شده یا مورد بی توجهی قرار گرفته اید.
• شما توسط یکی از اعضای خانواده مورد آزار جنسی، جسمی یا عاطفی قرار گرفته اید.
• همیشه به خاطر چیزهایی که در خانواده‌تان اشتباه پیش می‌آمد مورد سرزنش قرار می گرفتد، به عبارت دیگر مشکلات را به گردن شما انداختند.
• والدینتان بارها به شما گفته اند که شما بد، بی ارزش یا بی ارزش هستید.
• اغلب شما را به شکل نامطلوبی با برادران یا خواهرانتان مقایسه می کردند یا آنها را به شما ترجیح می دادند.
• یکی از والدینت خانه را ترک کرد و تو خودت را به خاطر آن سرزنش کردی.

والدینی که تله شکست را ایجاد می کنند معمولا تنبیهی و انتقادی هستند.

ممکن است سوء استفاده فیزیکی، عاطفی یا جنسی وجود داشته باشد، کمبود و سوء استفاده اغلب دست به دست هم می دهند.

در حالی که ممکن است کودک قلدری احساس کند که این کار ناعادلانه است و عصبانی می شود، در بیشتر موارد کودک مسئولیت را می پذیرد و کودک احساس گناه و شرم می کند.

بسیاری از کودکان راهی برای جبران احساس حقارت خود پیدا می کنند، اینجاست که طرحواره شکست و شرم شروع به ادغام با طرحواره استانداردها و استحقاق سرسخت می کند.

بسیاری از افرادی که با انتقاد و احساس ناکافی بزرگ شده‌اند، با تلاش برای برتری در برخی زمینه‌ها، جبران می‌کنند.

آنها استانداردهای بالایی را تعیین می کنند و برای موفقیت و موفقیت تلاش می کنند، آنها ممکن است متکبرانه و حق طلبانه رفتار کنند.

آنها با پول و شناخت سعی می کنند بر این احساس درونی بی کفایتی غلبه کنند، درک این نکته بسیار مهم است که دلیل اصلی شکل گیری طرحواره نقص و شرم، نقص واقعی نیست.

حتی افرادی که دارای ناتوانی های جسمی یا ذهنی جدی هستند، لزوماً در این تله زندگی نمی افتند.

عامل مهم وجود نقص نیست، بلکه نحوه واکنش والدین و سایر اعضای خانواده نسبت به شما و نحوه رفتار آنهاست.

اگر شما توسط اعضای خانواده‌تان مورد محبت، ارزش و احترام قرار می‌گیرید،  صرف نظر از نقاط قوت و ضعف واقعی‌تان، تقریباً مطمئناً احساس بی ارزشی، شرم یا نقص نخواهید داشت.

عوارض احساس شرم و نقص

تمامی افراد با هر سن و سالی که به احساس شرم و نقص مواجه هستند به مرور زمان از جمع دوری کرده و به واسطه احساس تنهایی شدیدی که دارند ممکن است مشکلات روانی، اختلالات اضطراب و استرس و اختلالات افسردگی را تجربه کنند.

این افراد در ارتباط گرفتن با دیگران بسیار ناتوان شده و حتی نمی‌ توانند کوچک‌ ترین نیازهای خود را در جامعه رفع کنند.

چنین افرادی حتی اگر موفقیتی کسب کنند به هیچ عنوان در مورد آن صحبت نکرده و نمی‌ توانند در مورد افتخارات خود آنگونه که باید اظهار نظر کنند.

حتی ممکن است موفقیت خود را به دیگران داده و در گرفتن حق خود در زمینه‌ های مختلف کاملاً ناتوان می شوند.

به همین دلیل است که این افراد مشکلات تحصیلی و شغلی زیادی را تجربه می‌ کنند و به نوعی در جامعه موفق نخواهند بود و این مسئله آنها را به سمت و سوی منفی کشانده و از نظر جسمی و روانی هر لحظه ضعیف‌ تر و راکد تر خواهند شد.

رابطه عاطفی با طرحواره نقص و شرم

فعال بودن طرحواره نقص و شرم باعث می‌شود که فرد به سختی وارد رابطه بشود و احساس می‌کند که شریک او با عیب‌های او آشنا شده و او را ترک می‌کند.

علائم زیر از نشانه‌های فعال شدن طرحواره نقص و شرم در رابطه است:

• طفره رفتن از دیدن شریک عاطفی
• رابطه کوتاه مدت و داشتن چند رابطه همزمان
• انتخاب شریک تحقیر کننده و آزارگر
• کمالگرا بودن در انتخاب شریک عاطفی
• علاقه مند شدن به افرادی که دسترس نیستند و یا متاهل‌اند
• اگر شریکتان به شما توجه کند‌، او را تحقیر کرده و به او بی‌توجهی کنید
• به او اجازه می‌دهید که شما را تحقیر کند
• احتمال دارد فردی را انتخاب کنید که از او برترید تا او را تحقیر کرده و به او انتقاد کنید
• حسادت و مالکیت زیاد به شریک عاطفی
• نیاز دارید فرد نسبت به علاقه خود دائم به شما اطمینان بدهد

روش‌های مقابله با طرحواره نقص و شرم

یانگ 10 روش برای مقابله با طرحواره نقص و شرم عنوان می‌کند که زیر مجموعه تسلیم، جبران افراطی و اجتناب است.

جبران افراطی

فرد در این حالت در جهت خلاف طرحواره دست به رفتار های جبرانی افراطی می‌زند که 5 رفتار زیر را به دنبال دارد.

پرخاشگری

فرد انتقاد و سرزنش را حمله می‌بیند و به شدت واکنش نشان می‌دهد.

ممکن است به نظر تسلیم شوند، اما آن را با پرخاشگری منفعلانه، به تعویق انداختن، شکایت و عبوس نشان می دهند.

همه این اعمال باعث می شود که ناخواسته دیگران را از خود دور کنند و در نهایت این باور در فرد تقویت می شود که باید نقصی داشته باشند که دیگران آنها را طرد کنند.

تسلط

برای ابراز وجود زیادی با طرحواره خود مقابله کرده و از دیگران برای رسیدن به هدف خود استفاده می‌کند.

تلاش اضافه

زحمت زیاد از حد برای پیشرفت به خاطر تحت تاثیر قرار دادن بقیه.

استثمار

بهره کشی از دیگران برای اهداف خود.

نیازهای خود را برآورده می‌کنند، بدون اینکه دیگران بدانند چه کار می‌کنند، یعنی با اغوا یا عدم صداقت کامل با دیگران از آنها سوء استفاده می‌کنند.

اجتناب

در این حالت فرد به علت احساس ناتوانی در مقابل طرحواره از آن اجتناب می‌کند.

کناره گیری اجتماعی

ممکن است به نظر برسد که فرد به علت استقلال و قدرتمندی از اجتماع فاصله گرفته در صورتی که مقابله اجتماعی در او فعال شده است.

اعتیاد

این افراد ممکن است دچار اعتیاد به غذا و مواد مخدر احساس شرم خود را مهار کند.

کناره گیری روانی

فرد ظاهرا در محیط های اجتماعی حضور دارد اما در خیالات خود زندگی کرده و کسی را به ذهنش راه نمی‌دهد.

تسلیم

در این حالت فرد همیشه رفتاری منفعلانه را در پیش گرفته از درگیری اجتناب می‌ کند و همواره دیگران را راضی نگه می‌ دارد.

برخی از افراد ممکن است با تسلیم شدن به باورهایی که از طرحواره شکست و شرم ناشی می شوند، کنار بیایند.

آنها معتقدند که ذاتاً ناقص هستند، بنابراین بی ارزش هستند، بنابراین ممکن است رفتاری مطیعانه داشته باشند و سعی کنند دیگران را راضی کنند.

هنگام شروع یک رابطه، ممکن است افرادی را انتخاب کنند که به آنها احترام نمی گذارند، زیرا خود را شایسته احترام نمی دانند.

به همین دلیل، آنها ممکن است تمایل به جذب افرادی داشته باشند که احتمال دارد آنها را ترک کنند.

وقتی این اتفاق می‌افتد، آنها متقاعد می‌ شوند که نباید آنقدر خوب باشند که دیگران در کنارشان نمانند، و این باور تقویت می‌شود.

از کجا بفهمیم طرحواره نقص و شرم داریم؟

می توانید از پرسشنامه طراحی شده توسط یانگ برای تشخیص دادن این طرحواره استفاده کنید.

هیچ زن یا مردی مرا دوست ندارد، مخصوصا اگر مرا بشناسد.

ذاتا فردی مشکل‌دار و بی‌ارزش هستم و لیاقت عشق دیگران را ندارم.

رازهای سر به مُهرم را با هیچ‌کس، حتی عزیزان خودم، در میان نمی‌گذارم.

تقصیر من است که والدینم دوستم ندارند.

شخصیت واقعی خود را پنهان می‌کنم. شخصیت واقعی من غیرقابل‌پذیرش است، بنابراین سعی می‌کنم شخصیت کاذب خود را به دیگران نشان دهم.

اغلب به سمت افرادی کشیده می‌شوم (والدین، دوستان، شریک عاطفی) که دست رد به سینه من می‌زنند یا مدام از من ایراد می‌گیرند.

اغلب خودم را به باد انتقاد می‌گیرم و شخصیتم را خرد می‌کنم؛ خصوصا در حضور کسانی این کار را می‌کنم که مرا دوست دارند.

ویژگی‌های مثبت من در نظرم هیچ ارزشی ندارند.

احساس شرمساری زیادی را تجربه می‌کنم.

یکی از ترس‌های اصلی من این است که عیب‌هایم برملا شوند.

به این پرسش ها از 1(کاملا غلط) تا 6(کاملا درست) نمره دهید و آنهارا با هم جمع کنید.

نمره 10 تا 19 خیلی پایین، 20 تا 29 نسبتا پایین، 30 تا 39 متوسط، 40 تا 49 بالا، 50 تا 60 شدید است.

طرحواره درمانی برای نقص و طرحواره شرم

طرحواره درمانی نوعی از روش های درمان است که برروی درمان طرحواره ها تمرکز دارد.

در این روش درمانگر به برسی ریشه های ایجاد طرحواره و شناسایی طرحواره می پردازد و درمان آن کمک می‌کند.

اولین قدم برای تغییر طرحواره شکست و شرم، شناخت آن است.

با استفاده از پرسشنامه تاریخچه زندگی و طرحواره ناسازگار، درمانگر به شما کمک می کند طرحواره ناسازگار خود را شناسایی کرده و ارتباط آن را با مشکلاتی که در زندگی تجربه می کنید، کشف کنید.

پس از شناسایی و ارزیابی طرحواره نقص و مشکلات مربوط به آن، درمانگر شما سعی می کند از تکنیک های زیر برای تغییر طرحواره نقص شما استفاده کند.

تکنیک های شناختی این تکنیک هایی که درمانگر شما به طور حرفه ای از آنها استفاده می کند به شما کمک می کند افکار منفی خود را تغییر دهید، این افکار باعث می شود خود را ضعیف، بد و بی ارزش تصور کنید.

به عنوان مثال، تکنیک بررسی شواهد به شما کمک می کند تا نقاط قوت و احساس ارزشمندی خود را دوباره کشف کنید.

تکنیک سود و زیان به شما کمک می کند تا مزایای رها کردن افکار منفی و طرحواره های نقص را درک کنید و برای روش نهایی تغییر طرحواره نقص آماده شوید.

تکنیک های تجربی و احساسی، این دسته از تکنیک ها مهم ترین و قدرتمندترین تکنیک ها برای طرحواره نقص هستند.

در این تکنیک ها، شما به دوران کودکی خود برمی گردید و با ریشه های شکل گیری طرحواره نقص مبارزه می کنید.

تکنیک های شکستن الگوی رفتاری در این مرحله درمانگر به شما کمک می کند تا رفتارهای اشتباه و بی اثر خود را تغییر دهید و در عوض رفتارهای سالم را بیاموزید و تمرین کنید.